Ministers bespreken belangrijke topics rond migratie en veiligheid

Ministers van de EU-landen, de landen aangesloten bij het Schengengebied, Europese partners en instellingen hebben elkaar op donderdag 25 januari ontmoet voor de Informele Raad Justitie en Binnenlandse Zaken, die in het teken stond van binnenlandse zaken en migratie.

Strijd tegen illegale drugshandel en misbruik van kunstmatige intelligentie

Minister van Binnenlandse Zaken, Annelies Verlinden, zette de inspanningen om de georganiseerde misdaad aan te pakken en het kwaadwillig gebruik van artificiële intelligentie (AI) op de agenda.

De strijd tegen internationale georganiseerde drugscriminaliteit is één van de belangrijkste prioriteiten voor het Belgische voorzitterschap van de Raad van de EU. Op basis van de EU Roadmap zijn tien prioritaire acties geïdentificeerd die richting zullen geven aan de inspanningen van de komende maanden. Een van die prioriteiten is het versterken van de veerkracht van de logistieke platformen.

Op 24 januari werd in dit opzicht een belangrijke mijlpaal bereikt met de lancering van de European Ports Alliance, een publiek-privaat partnerschap. Dit partnerschap zal de publieke en private actoren in onze havens samenbrengen om operationele en concrete oplossingen te identificeren die moeten voorkomen dat criminele netwerken de Europese havens infiltreren en misbruiken voor drugshandel. Er is ook gesproken over de noodzaak om de administratieve aanpak van de georganiseerde criminaliteit verder te ontwikkelen, zodat lokale autoriteiten concrete maatregelen kunnen nemen (zoals het weigeren van vergunningen) om te voorkomen dat criminele netwerken onze legale bedrijfsstructuren uitbuiten en de legale economie ondermijnen. Het voorkomen van de rekrutering van minderjarigen door criminele netwerken kwam eveneens aan bod. Om onze minderjarigen te beschermen en deze alarmerende trend te keren, is het cruciaal om te investeren in doeltreffende beleidsmaatregelen en instrumenten voor misdaadpreventie.

Een andere discussie ging over deepfakes, mis- en desinformatie, het gebruik van AI door criminele organisaties en de impact hiervan op wetshandhavingsinstanties. AI kan ingezet worden om desinformatie te verspreiden en zo de publieke opinie te manipuleren, het vertrouwen in de samenleving te ondermijnen en polarisatie te voeden. 2024 is een belangrijk verkiezingsjaar, met een recordaantal kiezers dat wereldwijd naar de stembus trekt. Dit onderstreept de actualiteit en relevantie van het huidige debat. AI mag niet misbruikt worden om polarisatie en radicalisme te bevorderen.

De besprekingen hebben aangetoond dat het nodig is om te investeren in de juiste instrumenten en geavanceerde beveiligingsmaatregelen, omdat cyberaanvallen steeds complexer zullen worden. De wetshandhavingsinstanties en de bredere samenleving moeten de kans krijgen om de juiste vaardigheden aan te leren en de mogelijkheden, risico's en grenzen van AI te begrijpen. Alleen opleiding kan leiden tot het creëren van weerbaarheid en uiteindelijk ook van de nodige hulpmiddelen om kwaadwillig gebruik van AI te bestrijden.

Na afloop van de bijeenkomst benadrukte Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Nicole de Moor, dat haar hoofdprioriteit erin bestaat de wetteksten van het nieuwe Europese Asiel- en Migratiepact af te ronden en de procedure voor de uitvoering en de toepassing van het pact op te starten.

Het is immers van het grootste belang dat er niet alleen op papier overeenstemming bestaat over deze historische hervorming, maar dat het ook de manier waarop we met migratie en asiel omgaan op het terrein, fundamenteel zal veranderen. Het akkoord zal de situatie in de praktijk niet vanaf dag één na goedkeuring veranderen, maar er is vastberadenheid om de beslissingen uit te voeren en de concrete stappen in die richting aan te vatten. De hervormingen zullen uiteindelijk leiden tot een beter migratiebeheer.

De migratieministers van de Europese lidstaten bespraken ook de toekomst van Oekraïense vluchtelingen en mogelijke aanvullende of alternatieve pistes voor tijdelijke beschermingsmaatregelen. De oorlog is nog niet voorbij, maar de tijdelijke bescherming eindigt vooralsnog in 2025. Goede politici moeten voorbereid zijn op de toekomst. De ministers herinnerden aan hun inzet voor Oekraïne en zijn bevolking en benadrukten de nood aan Europese harmonisering op dat vlak. Zij waren het met het voorzitterschap eens dat het aannemen van 27 verschillende nationale wetgevingen over dit thema contraproductief zou zijn, tot secundaire bewegingen zou leiden en onzekerheid zou veroorzaken. De Commissie en de lidstaten beslisten deze discussie voort te zetten, ook met de Oekraïense autoriteiten, om in de nabije toekomst tot een gezamenlijk besluit te komen.