Wettelijk kader voor de strijd tegen lachgas: bezit, verkoop en vervoer wordt strafbaar

Een ontwerp van Koninklijk Besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden en de minister van Justitie Paul Van Tigchelt om de strijd aan te gaan tegen het oneigenlijk gebruik van lachgas, werd vandaag door de ministerraad goedgekeurd. Hierdoor zullen de politiediensten en Justitie beschikken over een duidelijk wettelijk kader om het oneigenlijk bezit, vervoer en verkoop van lachgas te bestraffen. De boetes die kunnen worden opgelegd, zijn analoog met de boetes voor cannabis.

Lachgas, of distikstofmonoxide, wordt onder andere gebruikt in de medische wereld, de auto-industrie en de voedingssector. Het is vrij eenvoudig verkrijgbaar in de vorm van slagroompatronen, maar ook in grotere hoeveelheden in cilinderflessen. Bij het inhaleren van het lachgas, ontstaat een sterk roeseffect.

Fenomeen

Onder jongeren is het gebruik van lachgas al verschillende jaren aan een opmars bezig. Dit brengt grote risico’s met zich mee. De longen kunnen bevriezen als het gas rechtstreeks uit een cilinderfles of slagroompatroon wordt geïnhaleerd. Het kan leiden tot brandwonden of een klaplong veroorzaken. Wie hoge dosissen neemt, kan flauwvallen en bij veelvuldig gebruik riskeert het centraal zenuwstelsel onomkeerbaar beschadigd te worden. Ook de opname van vitamine B12 wordt afgeremd.

Door het roeseffect, en de coördinatiestoornissen die dan optreden, is deelnemen aan het verkeer na gebruik van lachgas bijzonder gevaarlijk. Ook uren na inname zijn er nog effecten zoals verstrooidheid en concentratieverlies. In ons land gebeurden reeds ongevallen, waaronder dodelijke ongevallen, door het gebruik van lachgas achter het stuur. Volgens een studie van verkeersinstituut VIAS geeft 1 op 5 Vlaamse jongeren toe al te hebben gereden na de inname van lachgas. In Brussel is dat zelfs 1 op 3.

Bij verkeerscontroles treft de politie meer en meer personen aan die grote hoeveelheden van het lachgas vervoeren om te verdelen of te verkopen. Ook zogenaamde ‘leveranciers’ zien in het stijgend gebruik van lachgas een gat in de markt. Het gaat dan natuurlijk niet om de verkoop die gericht is op de professionele gebruikers, maar om clandestiene verkooppunten die zich richten op consumenten die het lachgas aankopen voor het roeseffect.

Lokale politiezones worden de afgelopen jaren ook meer en meer geconfronteerd met de problematiek. Op straat worden zeer vaak lege capsules, flesjes en grote cilinderflessen aangetroffen. Voornamelijk in grote steden is dit een problematiek. Sommige Brusselse gemeenten spreken van duizenden aangetroffen cilinderflessen per jaar.

Strafbaar

Verkoop van lachgas aan minderjarigen is reeds verboden. Sommige politiezones lieten het bezit van lachgas in de openbare ruimte reeds opnemen in het politiereglement, waardoor GAS-boetes kunnen worden opgelegd in het kader van overlast. De regering is het er echter over eens dat het oneigenlijk gebruik van lachgas als roesmiddel algemeen verboden moet worden. Ook politie en parket zijn al langer vragende partij voor wettelijke instrumenten om bezit, vervoer en verkoop van lachgas te kunnen bestrijden. Niet enkel om het recreatief gebruik aan banden te leggen, maar ook om te voorkomen dat lachgas massaal aan de man wordt gebracht en sommigen hier een lucratieve business van maken ten koste van de gezondheid en verkeersveiligheid.

De ministerraad keurde daarom vrijdag een Koninklijk Besluit goed dat lachgas invoegt in de Drugswet. Bij inbreuken zal er vervolgd kunnen worden zoals dat gebeurt bij vaststellingen van inbreuken rond cannabis.

Concreet wordt de verkoop, aankoop, het aanbieden, de invoer, het vervoer en het bezit van het lachgas verboden. Dit zowel fysiek als online. Bij inbreuken zal de politie proces-verbaal opstellen, kan het lachgas in beslag worden genomen en kan het openbaar ministerie beslissen om over te gaan tot vervolging.

Indien het om persoonlijk gebruik gaat, kan bij een eerste betrapping een boete tot maximaal 200 euro worden opgelegd. Bij tweede en derde betrapping kan de boete respectievelijk oplopen tot maximaal 400 en 800 euro. Bij zwaardere inbreuken, waarbij het niet langer om gebruikershoeveelheden gaat, kunnen zoals bepaald in de Drugswet veel zwaardere boetes, verbeurdverklaringen en zelfs celstraffen worden uitgesproken. 

Indien het lachgas bestemd is voor medische, technische of culinaire doeleinden zal er uiteraard niet worden vervolgd. Politie en parket moeten daarom bij controles, vaststellingen en onderzoeken de nodige elementen aanbrengen om aan te tonen waarom onder andere het bezit, vervoer of verkoop van lachgas oneigenlijk is.

Het Koninklijk Besluit zal nu worden voorgelegd aan de Raad van State. Het verbod op oneigenlijk gebruik van lachgas kan in de loop van het voorjaar van 2024 in werking treden.

Minister van Binnenlandse Zaken, Annelies Verlinden:

“Het is belangrijk om te streven naar een uniform handhavingsbeleid. Met dit initiatief willen we alvast tegemoetkomen aan de vragen van de lokale besturen en de lokale politiezones om de problematieken van lachgas beter te kunnen handhaven. Ook vanuit de Federale Regering werd de vraag gesteld om het oneigenlijk gebruik van lachgas aan te pakken. Met de goedkeuring van het Koninklijk Besluit door de ministerraad zetten we alvast een belangrijke stap in de goede richting. Het belangrijkste is dat we hiermee kunnen inzetten op het verminderen van het gebruik van lachgas. Want ondanks het gegeven dat het roeseffect na het inhaleren maar heel kort aanhoudt, is het wel degelijk zo dat er tal van ernstige risico’s zijn voor de gezondheid.”

Minister van Justitie, Paul van Tigchelt:

“Het gebruik van lachgas als roesmiddel heeft problematische proporties aangenomen. Het is nefast voor de verkeersveiligheid en brengt bovendien gezondheidsrisico’s en overlast met zich mee. Politie en parket zijn al langer vragende partij voor een duidelijk en uniform wettelijk kader om hiertegen op te kunnen treden. Dankzij dit verbod kan bezit, vervoer en verkoop van lachgas voor oneigenlijk gebruik bestraft worden, op een zelfde manier als bij cannabis. Het zijn politie en parket die elementen moeten aanbrengen om aan te tonen waarom het lachgas niet bestemd is voor legaal gebruik. Wie écht slagroom wil maken, zal dat nog steeds kunnen.”