In de strijd tegen zware criminaliteit en terrorisme dekt BelPIU nu 86% van de vliegtuigpassagiers
"Het coronavirus heeft grote gevolgen gehad voor het internationaal reisverkeer, en dus ook voor het werk van BelPIU. Dit heeft echter niet verhinderd dat de verschillende veiligheids- en inlichtingendiensten intensief zijn blijven samenwerken, hetgeen ook in 2020 zijn vruchten heeft afgeworpen”, aldus de Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden.
Contextualisering
De Belgische passagiersinformatie-eenheid (BelPIU) verzamelt en analyseert de gegevens van passagiers die internationale reizen maken van, naar of via België, met het oog op de bestrijding van terrorisme en zware criminaliteit.
Deze eenheid, die is geïntegreerd in het Nationaal Crisiscentrum (NCCN), is sinds 15 januari 2018 operationeel. Het brengt een multidisciplinair team van een veertigtal medewerkers samen, afkomstig van de geïntegreerde politie, de Staatsveiligheid, de Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid, de Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen en de NCCN. Naast het delen van hetzelfde instrument, bevordert deze structuur ook de samenwerking tussen deze diensten en de coördinatie van de acties die moeten worden ondernomen wanneer zij met dezelfde individuen bezig zijn.
Een uitgebreide dekking ondanks de pandemie
De maatregelen in verband met de bestrijding van het coronavirus die in België en elders in de wereld zijn genomen, en meer in het algemeen de gevolgen van de pandemie voor het internationaal verkeer, hebben uiteraard een bijzondere impact gehad op het totaal aantal reizen van en naar ons land. Het volume van de door BelPIU geanalyseerde gegevens illustreert dit goed: in 2020 werden 8.278.013 passagiersgegevens geanalyseerd, tegenover 23,5 miljoen in 2019.
Het aantal geanalyseerde gegevens zou, zonder deze omstandigheden, veel hoger zijn uitgevallen, wetende dat dankzij aanvullende samenwerkingsovereenkomsten met luchtvaartmaatschappijen, BelPIU haar dekking nu uitbreidt tot 86% van de vliegtuigpassagiers, tegenover 70% in 2019.
Concrete resultaten
De ongekende vermindering van het internationaal reisverkeer in 2020 heeft niet geleid tot een stopzetting van het gebruik van het luchtverkeer voor zware criminaliteit of terrorisme.
102 positieve kruiscontroles konden worden uitgevoerd tussen deze passagiersgegevens en de gegevensbank Foreign Terrorist Fighters (FTF). Dit leidde tot 45 acties op het terrein, die resulteerden in een verrijking van lopende dossiers of onderzoeken.
De kruising tussen de passagiersgegevens en de Nationale Gegevensbank (ANG) van de federale politie hebben geleid tot 914 controles op het terrein, met name in verband met drugshandel (168), terrorisme (159), zware diefstal (98), ouderlijke ontvoering (71) en doodslag (9 controles).
Op Belgische luchthavens zijn 42 aanhoudingen verricht in verband met gevallen van mensenhandel, 52 gezochte personen zijn aangehouden (36 van hen reisden binnen de Schengenzone).
Op basis van een kruising met hun gegevensbank voerde de douane 115 controles op het terrein uit. In 60% van de gevallen hebben deze controles geleid tot de vaststelling van een overtreding.
Naast de kruiscontroles tussen gegevensbanken werkt BelPIU ook aan de identificatie van profielen van verdachte reizigers. De door de federale politie vastgestelde profielen leidden tot 644 controles, waarvan er 431 positief bleken. Ook de andere diensten beschikten over afdoende resultaten, waardoor zij specifieke acties konden uitvoeren of lopende onderzoeksdossiers konden verrijken.
Al deze acties hebben geleid tot de inbeslagneming van 10,4 kg ecstasy, 9,9 kg cocaïne, 10,8 kg goud en zelfs twee met uitsterven bedreigde exotische vogels.
Op internationaal niveau ten slotte is er een grotere uitwisseling van gegevens tussen Passenger Name Record (PNR) eenheden. België kreeg 244 verzoeken van zijn Europese tegenhangers. BelPIU kon in 56 gevallen nuttige informatie verstrekken.
Lopende projecten, toekomstige doelstellingen
BelPIU is een echte voorloper in Europa. Deze eenheid leidt sinds twee jaar de Europese Passenger name record (PNR) werkgroep en neemt ook deel aan talrijke workshops en conferenties om haar ervaring te delen.
In de komende jaren zal BelPIU evolueren naar een Travel Intelligence Center. De PNR-wet, die momenteel wordt geëvalueerd, zal tegen eind 2021 worden geoptimaliseerd; synergieën met andere projecten zullen tot stand worden gebracht, met name in het kader van het ETIAS-project, dat tot doel heeft een nieuwe nationale eenheid op te richten voor de behandeling van reisvergunningsaanvragen van burgers van derde landen die zijn vrijgesteld van de visumplicht (vergelijkbaar met het Amerikaanse ESTA-systeem).
