Annelies
Verlinden

Minister van Justitie Annelies Verlinden zet opnieuw een belangrijke stap in de strijd tegen de structurele overbevolking in de Belgische gevangenissen. Met de oprichting van een gespecialiseerde Commissie gaat minister Verlinden voluit voor een duurzame en wetenschappelijk onderbouwde hervorming van het strafrechtsbeleid.

Structurele oplossingen in plaats van reparatiepleisters

De Commissie krijgt de opdracht om een wetenschappelijk onderbouwd plan uit te werken dat de problematiek van de overbevolking in de gevangenissen niet alleen aanpakt, maar in de toekomst maximaal voorkomt. Daarbij wordt gekeken naar de volledige strafrechtsketen: van opsporing en vervolging tot straftoemeting en strafuitvoering.

Minister van Justitie Verlinden: “We kiezen resoluut voor een toekomstgericht strafrechtelijk beleid. Geen reparatiepleisters meer, maar structurele hervormingen die gedragen worden door expertise en ervaring.”

Sterke samenstelling, breed draagvlak

De Commissie bestaat uit een brede waaier aan experten uit de magistratuur, advocatuur, academische wereld en administratie. Onder hen onder meer raadsheren van het Hof van Cassatie, procureurs-generaal, onderzoeksrechters, professoren criminologie en strafrecht, en vertegenwoordigers van de FOD Justitie. De leden werken onafhankelijk.

Heldere timing en transparantie

De Commissie zal haar definitieve rapport met concrete aanbevelingen afleveren tegen september 2028. Om de voortgang te bewaken en transparantie te verzekeren, zullen tussentijdse verslagen worden gepubliceerd. Daarnaast wordt het werk van de Commissie minstens twee keer per jaar getoetst aan de inzichten van een klankbordgroep van academici en andere relevante partners. 

Na anderhalf jaar wordt een oriënterend tussentijds verslag voorgelegd aan de minister van Justitie, zodat het beleid tijdig kan inspelen op de voorlopige bevindingen. De minister van Justitie zal ook steeds in dialoog kunnen treden met de Commissie in het kader van lopende of specifieke beleidsdossiers.

Van woorden naar daden: beleid in actie

De oprichting van deze Commissie komt bovenop een reeks maatregelen die minister Verlinden reeds eerder heeft genomen in het belang van justitie en van de brede samenleving. Zo werd voor het zomerreces de Noodwet goedgekeurd die voor een periode van vijf jaar moet bijdragen aan het wegenemen van de druk op het gevangeniswezen en het wegwerken van de straffeloosheid.

Tegelijkertijd wordt ook ingezet op structurele werven zoals het openhouden en renoveren van bestaande gevangenissen, het openen van nieuwe penitentiaire instellingen, het aanwerven van extra personeel, de installatie van modulaire units op bestaande gevangenisterreinen, de terugkeer van gedetineerden zonder verblijfsrecht en de uitbouw van gespecialiseerde voorzieningen voor geïnterneerden.

Naar een menswaardig en geloofwaardig strafbeleid

Minister Verlinden benadrukt dat straffen effectief moeten worden uitgevoerd om het vertrouwen in de rechtsstaat te behouden. “Een vonnis dat niet wordt uitgevoerd, ondermijnt het vertrouwen in justitie en verstoort de werking van de strafrechtketen. Maar straffen alleen volstaan niet. Wie ontspoort, heeft vaak ook begeleiding nodig. Zonder investeringen in preventie, onderwijs, zorg en verbondenheid blijven we symptomen bestrijden in plaats van oorzaken aan te pakken. Een rechtvaardig en menswaardig strafbeleid combineert dus strafuitvoering met preventie en begeleiding,” besluit de minister.

Met deze Commissie en de reeds genomen maatregelen bevestigt minister Verlinden haar vastberadenheid om de penitentiaire crisis niet louter te beheren, maar effectieve en structurele stappen te zetten naar oplossingen.