Jaarrapport BelPIU: in 2021 werden 24 parentale ontvoeringen voorkomen

De Belgische Passagiers Informatie Eenheid (BelPIU) stelt vandaag haar jaarrapport voor. In 2021 konden dankzij de verwerking van de passagiersgegevens verschillende controles, arrestaties en aanhoudingen uitgevoerd worden in het kader van terrorisme en zware criminaliteit.

"De strijd tegen terrorisme, zware criminaliteit en mensensmokkel vraagt een dagelijkse waakzaamheid. BelPIU speelt hierin een essentiële rol. Uit het jaarverslag 2021 blijkt eens te meer dat de screening van de passagiersinformatie vruchten afwerpt en bijdraagt tot de veiligheid van ons allemaal. We mogen terecht fier zijn op de voortrekkersrol die het Nationaal Crisiscentrum met BelPIU op Europees vlak heeft”, aldus minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden.

Belgische Passagiers Informatie Eenheid

BelPIU verwerkt gegevens van alle luchtvaartpassagiers die in België toekomen, vertrekken of in transit zijn. Dit gebeurt in het kader van de strijd tegen terrorisme en zware criminaliteit. Deze eenheid is sinds 2018 operationeel binnen het Nationaal Crisiscentrum (NCCN) en integreert eveneens vier diensten: de Geïntegreerde Politie, de Douane en Accijnzen, de Veiligheid van de Staat en de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid.

Verwerking passagiersgegevens

Het aantal verwerkte passagiersgegevens lag in 2021 lager dan in de pre-corona-periode in 2019. Er werden daarentegen wel meer gegevens verwerkt dan in 2020 omdat de eenheid de passagiersgegevens van meer luchtvaartmaatschappijen verwerkt. Op dit moment worden de gegevens van 94% van het internationaal luchtverkeer verwerkt. In 2020 was dit 86 %. Vanwege de groeiende ervaring binnen BelPIU en goede feedback van het terrein wordt er bovendien nog gerichter gewerkt met de passagiersgegevens en zijn er meer samenwerkingen met andere Europese Passagiers Informatie Eenheden (PIU’s) en Europol.

Concrete resultaten

In 2021 waren er 199 positieve overeenstemmingen met de Gemeenschappelijke Gegevensbank Terrorisme en Extremisme. De politiediensten hebben hiervoor samen met de inlichtingendiensten verschillende acties ondernomen (bijvoorbeeld: controle, melding aan de lokale autoriteiten, informatief rapport,...).

De vergelijking van de passagiersgegevens met geseinde personen in de politiedatabank zorgde voor onder andere:

164 aanhoudingen in het kader van Salduz IV en 61 arrestaties met onmiddellijke gevangenneming voor personen die nog een openstaande effectieve gevangenisstraf op hun naam hadden, waarvan een groot aandeel voor intra-EU verkeer.
221 controles in het kader van terrorisme, waarvan er 136 positief meteen specifieke actie als gevolg (informatierapport, controle,....).
363 gevraagde controles in kader van criminele organisatie waarvan er 132 positief waren en geleid hebben tot aanhouding, proces-verbaal of informatierapport.
133 gevraagde controles in het kader van parentale ontvoering, waarvan er effectief 24 positief waren en voorkomen konden worden, met zelfs 4 arrestaties.
137 controles in het kader van informaticacriminaliteit, waarvan 35 tot concrete acties geleid hebben.

Ondersteuning bij gerechtelijke onderzoeken

De passagiersgegevensbank is een fundamenteel instrument in het kader van gerechtelijke onderzoeken voor grensoverschrijdende zware criminaliteit en terrorisme. BelPIU kreeg 1.400 aanvragen te verwerken vanuit de parketten en onderzoeksrechters. Hiermee krijgen de procureurs en onderzoeksrechters cruciale informatie in het kader van terrorisme, radicalisering, mensenhandel, bendevorming en andere zware misdrijven. Bovendien was er het afgelopen jaar meer samenwerking vanuit BelPIU met andere Europese eenheden. Het feit dat gegevens 48 uur voor vertrek reeds worden verwerkt, maakt dat alle betrokken diensten zich tijdig en proactief kunnen voorbereiden.

De passagiersgegevens worden ook gebruikt om nog niet gekende daders te vinden. In dat kader hebben de politiediensten in de strijd tegen mensensmokkel 110 concrete vaststellingen kunnen doen, zoals de aanhouding van passeurs, inbeslagname gestolen en vervalste documenten, identificatie van eerder onbekende netwerken mensenhandel, ....

Controle

Dankzij de het analysewerk van de douane binnen BelPIU konden er 520 controles uitgevoerd worden. Dit leidde tot deze resultaten:

Accijnzen: in totaal €853.636,51 aan ontdoken rechten en accijnzen, grotendeels op sigaretten en tabak.
Voedingswaren en cosmetica / geneesmiddelen: in totaal 1.048,71 kg voedingswaren + 5.722 stuks illegale cosmetica en geneesmiddelen.
Voor meer dan €12.000.000 aan diamanten die pas gedeclareerd werden na controles doorgegeven door BelPIU / Douane.
Drugs: in totaal 310,97 kg drugs, gemiddelde straatwaarde van €6.843.640,00.

Internationale samenwerking

België blijft op Europees en mondiaal vlak een voortrekker wat betreft de analyse van reisgegevens. Niet alleen was BelPIU/NCCN in 2021 voorzitter van de Europese werkgroep van PIU’s, België gaf ook internationale operationele trainingen om bijvoorbeeld op het Afrikaanse continent in het kader van de Verenigde Naties een soortgelijke capaciteit op te bouwen.

In 2021 heeft BelPIU 500 aanvragen van andere Europese PIU’s ontvangen voor passagiersgegevens. Targets die reizen via een luchthaven in een buurland kunnen zo sneller opgespoord worden.

Toekomst van BelPIU

Het NCCN richt in 2022 het National Travel Targeting Center op. Hierin wordt de bestaande Belgische Passagiers Informatie Eenheid geïntegreerd naast de European Travel Information Authorisation System (ETIAS) die in 2023 uitgerold wordt. Zo kunnen passagiersgegevens nog gerichter verwerkt worden uiterste aandacht voor de bescherming van persoonsgegevens.

Conform de Wet op de verwerking van de passagiersgegevens (25/12/2016), zal het verslag worden overgemaakt aan het Parlement.